KUALA LUMPUR, 20/09/ 2025
Syarikat pertahanan Aerotree Defence & Services Sdn Bhd memfailkan saman RM353 juta terhadap Kerajaan Persekutuan dan Kementerian Pertahanan (MINDEF) susulan penamatan kontrak sewaan empat helikopter Blackhawk UH-60A selama lima tahun yang dikatakan berlaku pada 31 Oktober 2024. Aerotree turut memohon injunksi untuk menghalang kerajaan daripada menggunakan jaminan bank RM1.87 juta yang telah diserahkan sebelum ini. Kes ditetapkan untuk pengurusan pada 23 Oktober di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur.
Menurut dokumen tuntutan yang dilaporkan, saman difailkan melalui firma guaman Messrs Hafarizam, Wan Aisha & Mubarak dengan menamakan Ketua Setiausaha MINDEF, kementerian dan Kerajaan Malaysia sebagai defendan. Aerotree memohon perintah supaya kerajaan meneruskan pelaksanaan kontrak berdasarkan Surat Setuju Terima bertarikh 17 April 2023, atau jika tidak, membayar ganti rugi khusus RM17.5 juta, ganti rugi tambahan RM38.7 juta, serta pampasan AS$38.7 juta (anggaran RM297.3 juta), di samping ganti rugi am, teladan dan diperberat.
Aerotree berhujah bahawa perjanjian sewaan bernilai RM187.5 juta itu menggunakan pendekatan Private Finance Initiative yang meletakkan tanggungjawab pemilikan, operasi dan penyelenggaraan helikopter pada syarikat; kerajaan hanya membayar kadar sewaan mengikut jadual perkhidmatan. Syarikat mendakwa telah memeterai kerjasama latihan simulator dengan Havelsan dari Turkiye untuk 14 juruterbang TUDM serta perjanjian dengan sebuah akademi di Slovakia bagi pembelian dan naik taraf pesawat.
Dari sudut jadual penghantaran, dua helikopter sepatutnya tiba dalam tempoh enam bulan daripada tarikh Surat Setuju Terima, manakala dua lagi dalam tempoh sembilan bulan. Aerotree menyatakan beberapa faktor teknikal, keperluan latihan juruterbang dan gangguan rantaian bekalan akibat perang Rusia–Ukraine telah memaksa syarikat memohon tiga kali lanjutan sehingga 30 Oktober 2024. Syarikat mendakwa bersedia menanggung penalti kelewatan, namun penamatan tetap dikeluarkan pada 31 Oktober 2024.
Syarikat juga mendakwa proses pembiayaan menjadi sukar apabila permohonan pinjaman melalui SME Bank terkesan oleh penyusunan semula lembaga bank dan pertukaran Menteri Pertahanan yang didakwa menangguhkan beberapa dokumen. Aerotree berkata surat ikatan pemindahan hak bagi kemudahan pembiayaan telah dihantar kepada bahagian undang-undang kementerian pada Jun 2024 tetapi tidak diberikan tindakan. Rayuan syarikat pada Disember 2024 turut dikatakan tidak dijawab, sementara bon pelaksanaan RM1.87 juta didakwa telah dirampas.
Dalam hujahan lanjut, Aerotree menyatakan helikopter telah didaftarkan dengan Jabatan Negara AS dan ketika itu menunggu kelulusan eksport di bawah ITAR sebelum penghantaran dilakukan. Syarikat menegaskan penamatan dibuat tanpa rundingan lanjut, sedangkan kontrak boleh diteruskan dengan mengenakan penalti kelewatan. Aerotree turut menyatakan MINDEF kemudiannya mengeluarkan tender baharu pada 4 Ogos 2025 bernilai RM185.2 juta yang ditutup 23 September 2025, namun tiada jaminan syarikat akan berjaya walaupun layak menyertai semula.
Laporan media sebelum ini menyebut MINDEF telah mengeluarkan notis pembatalan kerana kegagalan pembekal memenuhi tarikh akhir yang telah dilanjutkan sehingga hujung Oktober 2024. Kenyataan berkaitan tindakan pembatalan serta pilihan menamatkan atau melanjutkan kontrak pernah dinyatakan pihak berkuasa sejak 2024.
Perkembangan terbaharu ini turut berlaku selepas pelbagai laporan bulan Ogos menyatakan pihak berkuasa pertahanan membatalkan usaha menyewa Black Hawk dan kembali mencari helikopter utiliti melalui sewaan lima tahun bagi menampung keperluan operasi. Sumber industri antarabangsa memetik bahawa kerajaan kembali menilai pilihan platform lain untuk menutup jurang keupayaan sedia ada.
Konteks lebih luas. Inisiatif sewaan Black Hawk diumumkan ketika LIMA 2023 dengan naratif mempercepat keupayaan latihan dan tugasan operasi melalui model sewaan. Aerotree sebelum ini mempromosikan pakej UH-60A sebagai platform utiliti tempur yang dilengkapkan kokpit digital dan dinaik taraf enjin, dengan sokongan penyelenggaraan domestik.
Implikasi dan langkah seterusnya. Saman bernilai ratusan juta ringgit ini berpotensi memberi kesan kepada jadual perolehan helikopter utiliti negara sekiranya perbicaraan melibatkan injunksi terhadap penggunaan jaminan bank atau mempersoalkan kesahan penamatan. MINDEF sebelum ini dilaporkan menilai semula pendekatan perolehan dan tempoh penghantaran, sementara pemerhati industri menyifatkan ketelusan garis masa, tatacara kelulusan eksport dan struktur pembiayaan perlu diperkemas bagi mengelakkan kelewatan berulang.
Sementara itu, portal berita tempatan dan serantau turut mengaitkan perbincangan awam mengenai keselamatan dan usia pesawat dengan keputusan pembatalan pada 2025, setelah ucapan teguran oleh Yang di-Pertuan Agong menjadi tajuk utama. Laporan tersebut menyatakan keputusan pembatalan diikuti usaha mengeluarkan tawaran baharu.
Reaksi dan pengesahan. Setakat laporan ini ditulis, maklum balas rasmi kerajaan mengenai saman Aerotree masih ditunggu. Laporan berita lain mengesahkan tindakan undang-undang itu difailkan serta menyatakan tuntutan utama Aerotree seperti injunksi, pengisytiharan pembatalan tidak sah dan pelbagai jenis ganti rugi.
Saman RM353 juta oleh Aerotree menandakan episod terbaharu dalam laluan berliku perolehan helikopter utiliti negara. Keputusan mahkamah kelak akan menentukan sama ada kontrak lama dihidupkan semula, pampasan dibayar, atau kerajaan meneruskan tender baharu tanpa halangan undang-undang. Perhatian kini tertumpu kepada Mahkamah Tinggi pada 23 Oktober dan bagaimana keputusan itu mempengaruhi jadual penggantian aset udara yang kritikal bagi kesiapsiagaan pertahanan.
#Prezcom