KUALA LUMPUR, 6 April 2025.
Penyalahgunaan Imej Berasaskan Seksual atau Image-Based Sexual Abuse (IBSA), yang sering dikenali sebagai revenge porn (pornografi balas dendam), semakin membimbangkan di Malaysia dengan peningkatan kes secara mendadak dalam beberapa tahun kebelakangan ini. Kebanyakan mangsa terdiri daripada wanita muda yang mengalami trauma psikologi dan sosial akibat penyebaran gambar atau video intim tanpa persetujuan mereka.
Menurut statistik terbaru yang dilaporkan oleh CyberSecurity Malaysia, sebanyak 596 kes berkaitan gangguan seksual dalam talian, termasuk IBSA, dilaporkan sepanjang tahun 2024 sahaja. Angka ini menunjukkan peningkatan sebanyak 25% berbanding tahun sebelumnya, sekaligus menimbulkan kebimbangan serius terhadap keselamatan digital rakyat Malaysia.
Trend ini juga berlaku di Singapura, seperti yang dilaporkan oleh akhbar The Straits Times, di mana mangsa IBSA berkongsi pengalaman pahit mereka yang menyebabkan kerosakan besar terhadap kehidupan sosial dan profesional mereka. PDRM menegaskan komitmen mereka dalam menangani isu ini dengan serius dan menyeru agar lebih ramai mangsa tampil membuat laporan rasmi. “Kami menggesa mangsa untuk tampil melaporkan kejadian bagi memudahkan siasatan. Bukti seperti tangkap layar dan pautan berkaitan amat penting untuk membantu proses siasatan,” ujar jurucakap PDRM.
Dalam perkembangan terbaru pada Disember 2024, PDRM telah menjalankan operasi khas ‘Op Pedo’ yang membawa kepada penahanan 13 individu serta rampasan lebih 40,000 fail pornografi kanak-kanak dalam serbuan serentak di enam negeri di Malaysia. Operasi ini menggambarkan ketegasan pihak berkuasa dalam menangani jenayah eksploitasi seksual secara digital.
Walaupun Malaysia tidak mempunyai undang-undang khusus bagi menangani kes IBSA melibatkan individu dewasa, undang-undang sedia ada seperti Akta Komunikasi dan Multimedia 1998 (Akta 588) boleh digunakan untuk mengambil tindakan terhadap pelaku yang menyebarkan bahan berunsur lucah tanpa persetujuan. Selain itu, Kanun Keseksaan, khususnya Seksyen 509 yang berkaitan dengan penghinaan terhadap kesopanan, juga boleh digunakan sebagai alternatif dalam pendakwaan kes IBSA.
Namun, terdapat keperluan mendesak untuk undang-undang yang lebih jelas dan khusus bagi kes IBSA seperti yang dimiliki oleh Singapura melalui Akta Perlindungan Daripada Gangguan (Protection from Harassment Act – POHA). Pertubuhan bukan kerajaan seperti Pertubuhan Pertolongan Wanita (WAO) dan KRYSS Network giat menawarkan bantuan psikologi, khidmat nasihat undang-undang, serta kempen kesedaran awam mengenai IBSA. WAO menyediakan talian bantuan kecemasan manakala KRYSS Network menawarkan panduan praktikal kepada mangsa untuk menghadapi cabaran digital ini.
“Sokongan moral dan pendidikan awam perlu dipertingkatkan bagi memastikan mangsa tahu langkah-langkah yang perlu diambil jika mereka menjadi sasaran IBSA,” kata seorang wakil dari WAO. Fenomena IBSA ini jelas menunjukkan perlunya Malaysia menggubal undang-undang khusus yang setanding dengan negara-negara maju seperti Singapura untuk melindungi hak dan maruah individu dalam dunia digital. Pakar perundangan mencadangkan agar kerajaan segera bertindak, selain menekankan kepentingan pendidikan digital sejak dari peringkat sekolah lagi.
Dengan usaha kolaboratif antara pihak berkuasa, NGO, komuniti, dan kerajaan, Malaysia diharap mampu menangani isu ini secara lebih efektif, sekaligus memastikan keselamatan digital untuk semua warganya.
#Prezcom